In onze vorige column bespraken we de Black Lives Matter beweging. Het blijft een actueel thema, en wat is het stormachtig gegaan sindsdien. En er zijn meer protesten.
Beeldenstorm
Amerika: In het verlengde van de Black Lives Matter-protesten van de afgelopen weken zijn in diverse steden standbeelden van omstreden legerleiders van sokkels gehaald… Het gaat dan vooral om personen die tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog voor het zuiden vochten en dus streden tegen de afschaffing van de slavernij. President Trump twittert dat mensen die stand-beelden of monumenten omverhalen of bekladden, tot tien jaar celstraf tegemoet kunnen zien.
Hoorn 19 juni. In Nederland lijkt het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen het te moeten ontgelden. Zo’n 250 betogers van Weg met JP Coen willen dat het standbeeld van Coen wordt verwijderd. Een tegendemonstratie van Coen is OK trekt zo’n 25 mensen.
Volgens Gert Oostindie, hoogleraar koloniale en postkoloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden, was Coen een schurk. “Hij is verantwoordelijk geweest voor een kleine genocide in Indonesië en was grondlegger van het koloniale regime. In deze tijd zo’n beeld optrekken? Nee. En dit zomaar laten staan? Ook nee.” Historicus Karwan Fatah-Black is van mening dat je meerdere beelden ter discussie kunt stellen. Oostindie ziet, net als veel andere historici, de meest omstreden beelden zoals die van Coen dan graag terug in een museum. “Ze geven aanleiding tot discussie. Bovendien leren de mensen hierdoor over de geschiedenis.”
Iemand merkt op in een van de commentaren dat je discriminatie niet moet gelijkstellen aan slavernij. ‘Slavernij was toen, daar kan ik niks meer aan veranderen. Discriminatie is nu, dáár moeten we mee bezig.’
Noodtoestand Georgia, 5 doden
Amerika 7 juli: de gouverneur van de staat Georgia heeft de noodtoestand uitgeroepen. “Vreedzame protesten werden overgenomen door criminelen met een gevaarlijke, destructieve agenda. Nu worden onschuldige inwoners van Georgia aangevallen, neergeschoten en voor dood achtergelaten”. 31 gewond en 5 doden als gevolg van schietpartijen in de stad Atlanta. Vooral de dood van een achtjarig meisje leidde tot veel ophef. “Je hebt een klein kind neergeschoten en vermoord.”, sprak de burgemeester van Atlanta de daders zondag toe. “Dit kan je niet op een politieagent afschuiven. Je kan niet zeggen dat dit om politiehervorming gaat“.
Een reactie: Wat veel Nederlanders niet (willen) weten is dat de Amerikaanse maatschappij echt totaal anders in elkaar zit dan wat wij gewend zijn. Ongelijkheid, racisme, discriminatie, (politie-)geweld, “eten of gegeten worden” is daar “gewoon normaal”. … Maar een flink deel van de Amerikanen is er klaar mee en dat beginnen we te zien. Dat 1% zo’n 50% van het geld en daarmee alle macht in handen heeft, accepteert men niet meer. (10% heeft 70%) Dat gaat niet zonder slag of stoot. “You can´t make an omelet without breaking eggs”.
Anti-lockdown demonstraties
Den Haag, binnenstad 5 mei. Een niet aangemelde demonstratie tegen de lockdown en tegen het 5G-netwerk. Anderen zijn tegen vaccinaties, tegen de rijken, tegen de overheid, tegen elektromagne-tische straling in energiezuinige en LED lampen. Opmerkingen; ‘Wij staan hier voor de vrijheid die ons is afgenomen’. ‘Corona en 5G hoort bij elkaar’. ‘Ze liegen en bedriegen’. De groep wordt bijeengedreven en met bussen weggevoerd. Een week eerder was het ook aardig uit de hand gelopen. De reporter cynisch/grappig: Je hebt vrijheid van demonstreren maar je moet het wel netjes aanvragen.
Akwasi
Amsterdam, De Dam, 1 juni, BLM. Rapper Akwasi roept bij zijn toespraak: ,,Dit is een nieuwe fase, hou je niet meer in”. En vervolgens: “Op het moment dat ik een Zwarte Piet tegenkom in november, trap ik hem hoogstpersoonlijk in zijn gezicht.’’ Aangiftes en bedreigingen volgen. Later verdedigt hij zich dat hij een woordkunstenaar is en hij ziet zijn opmerking dan ook niet als een oproep tot geweld. “Wat ik zei is een verwijzing. Het ‘hoogstpersoonlijk in het gezicht trappen’ van Zwarte Piet verwijst naar gezichtsverlies en het ontmantelen van een ‘populistisch, racistisch symbool’. De schmink is ‘het meest pijnlijke’ en ieder jaar weer een klap in het gezicht. Ik maak dit al zolang mee, issues over ongelijkheid. Ik verzet me daar al heel lang tegen”, aldus de rapper. “Er gebeurt nu zoveel. Het pijnigt me als mensen zo over mij vallen, omdat ik dan denk: heb ik dan niet gelijk? Snap je het nu niet en snap je het dan over tien jaar? Er is een groot onrecht wat me wordt aangedaan en daar kan ik niet goed tegen en dat ga ik uiten.”
Antiracisme-protest Malieveld
Den Haag 2 juni. Iemand loopt met een spandoek dat Nederland een belastingparadijs is voor koningshuis en multinationals. Een reporter vraagt wat dat met het racismedebat te maken heeft.
BLM demonstratie Nelson Mandelapark
Amsterdam 10 juni. Meer dan 10.000 bezoekers. Bijlmer protesteert tegen politie geweld. Een gemoedelijke, vreedzame en imposante BLM demonstratie kopt de Vrijetijdamsterdam.nl. “De aanwezigen bestonden voor een groot deel uit de nieuwe generatie. Groepjes jongeren blank, zwart, dik, dun, homo, trans, hetero en ga zo maar door. Naast jongeren waren er onder andere ook oudere mensen aanwezig, gezinnen met jonge kinderen en kwetsbare personen.”
Een spreker draagt een t-shirt Zwarte piet is racisme. Hij roept; “We will kick out zwarte piet. We will kick out racism. Black lives matter.”
Er loopt een zwarte man verkleed als sinterklaas. Het is Patrick Mathurin, hij strijdt al jaren voor gelijke rechten. “De Nieuwe Sint, zonder zwarte piet is de oplossing voor een Nederlands kinderfeestje dat racistisch was, maar weer leuk kan worden.” Hij had spontaan bedacht ‘hé deze demonstratie kan wel de nieuwe sint gebruiken.’
Een van de bezoekers draagt een t-shirt met de tekst “Stop de lockdown”.
Malieveld 20 juni, politiewet
Een demonstratie tegen het wetsvoorstel waarin de politie meer bevoegdheden krijgt om geweld te gebruiken.
Anti lockdown protesten
Den Haag, Malieveld, 21 juni. Mensen protesteren tegen de coronamaatregelen. Ze vinden de eis om alle regels na te leven niet realistisch. Een reactie: het virus is er om ons bang te maken. Er wordt geen 1,5 meter afstand gehouden. De demonstratie wordt verboden. De massa trekt de stad in.
In het DvhN van 23 juni: Voor veel agenten is de maat zo langzamerhand vol. Geknipt en geplakte filmpjes geven een beeld alsof de politie keihard heeft ingegrepen.
Den Haag 28 juni. Een grote politiemacht maakt korte metten met een bijeenkomst van pakweg 200 betogers op het Malieveld. Een demonstratie van Viruswaanzin was door de burgemeester verboden. De actievoerders demonstreerden officieel niet tegen de corona-maatregelen, maar gezien de rellen de week ervoor werd via een noodbevel de demonstratie verboden.
Ook: Meerdere rechtbankgebouwen in het land zijn beplakt met bananen. Het is een reactie op een oproep van actiegroep Viruswaanzin. ‘Nederland is verworden tot een bananenrepubliek’.
Op nu.nl 4 juli Utrecht: een na noodbevel verboden demonstratie verandert in een protestmars. Een demonstratie in Wageningen loopt uit op een confrontatie met de ME. Zo’n 70 demonstranten worden opgepakt.
Boeren
Sinds 2 juli protesterende boeren tegen het stikstofbeleid en veevoer. Wegen, ook snelwegen, en ingangen bij distributiecentra voor supermarkten worden geblokkeerd. Op 5 juli een reactie van iemand: De eerste keer heb ik lachend en meezingend in de file gestaan voor 5 uur. Daarna is mijn goodwill met elke “spontane” actie steeds verder weggezakt tot ik nu een beetje boerenmoe ben. Oké ze staan nu bij de appie, maar van de week stond ik weer 2x vast. Mij lijkt het dat je het volk achter je wil hebben staan. Je bent mij inmiddels echter al lang kwijt.
Johan Derksen
Bij het voetbalprogramma Veronica Inside (VI) wordt op 8 juni gepraat over de anti-racismedemonstraties in Nederland. De leus van Akwasi wordt besproken en diens stelling dat het geen oproep tot geweld was, maar een oproep tot verzet. Derksen: “Nee, dit is niet tot verzet oproepen. Dit zijn allemaal dingen die niets met het onderwerp te maken hebben. Ieder weldenkend mens is tegen racisme… Je moet iemand die racisme bedrijft meteen keihard aanpakken.…Het zijn de gekken die de aandacht trekken. Dit soort schreeuwlelijkerds…De mensen die oprecht staan te protesteren, voor een heel nobel doel en streven, dat worden figuranten. Dit soort idioten hebben het woord”.
Een week later in het programma wordt een foto getoond van het BLM protest te Leeuwarden. Daar kwam een demonstrant verkleed als Zwarte Piet. Johan Derksen reageert met de opmerking: “Weten we zeker dat dat niet Akwasi is?”
Het leidt tot veel ophef. Hij wordt beticht van racisme. Sponsoren en adverteerders van het programma trekken zich terug en Oranje-internationals willen zich niet meer laten interviewen door het programma. Derksen wil het als een verkeerde grap erkennen, maar het was een grap, geen racistische intentie. Hij zou dezelfde grap gemaakt hebben als Akwasi wit was geweest. Collega René van de Gijp noemt gespreksleider Wilfred Genee een NSB’er, zoals hij Derksen en heeft laten vallen. Het is sterk de vraag of het tv-programma blijft bestaan. Het vrijuit praten zal nooit meer hetzelfde zijn.
Slavenhandelaren
Er duikt een filmpje uit 2015 op waarin Akwasi zegt dat hij eigenlijk in een van de huizen op de Amsterdamse gracht zou moeten wonen. ‘Panden die zijn gebouwd over de ruggen van slaven,’ vertelt hij aan een groepje mensen om hem heen. ‘En dat er ook nog geen reparaties zijn geweest, dus dat de oude slaveneigenaren geld hebben gekregen vanaf 1863 en de slaven helemaal niets, dan denk ik: ik, jij, wij (zwarten) zouden op een gegeven moment wel een huis moeten claimen.’
Tegelijk duikt ook een ander filmpje op met een interview van Akwasi waarin hij praat over zijn eigen voorouders. ‘En blijkt dus dat ik een nazaat ben van zwarte slavenhandelaren. Want ik ben een Ashanti-Ghanees en de Ashanti-Ghanezen werkten heel nauw met de Nederlanders samen. En die verkochten Ghanezen uit het Noorden. Maar die wisten niet dat die verhandeld zouden worden als goederen. Als slaven. Dus daar hebben ze tot op de dag van vandaag heel veel spijt van.’ Hij wil niet aan de bewering dat zijn voorouders ook daders zijn. ‘Ja en nee, ergens wel, maar ergens ook niet. Het is niet bewezen, je kan de vinger niet op de zere plek leggen. Maar het wordt gezegd.’
Volgens de Mediacourant.nl zou Akwasi in 2017 in een interview aan de Volkskrant hebben gezegd
“Nee, een Surinamer heeft daar nog nooit tegen mij iets over gezegd. Dat moesten ze durven. Het zou gek zijn als mijn beste vriend me kwalijk ging nemen wat er in het verleden is gebeurd.”
Ook in de Mediacourant.nl een citaat uit de Story:
“Terwijl Akwasi zich voordoet als een sjofele muzikant die van optreden naar optreden leeft, blijkt de realiteit heel anders te zijn. De rapper zit namelijk extreem goed in zijn slappe was en bezit meer dan zes miljoen euro aan vastgoed! Op de cent nauwkeurig: 6.390.620,71 euro.” Op twitter wordt dit door hoofdredacteur Guido den Aantrekker genuanceerd, Akwasi is slechts voor de helft eigenaar… Privé-baas Evert Santegoeds noemt Akwasi een aansteller: “Hij is gewoon in Nederland geboren, er is hem niets in de weg gelegd, hij heeft een theateropleiding gedaan, is heel succesvol, kind aan huis geweest bij De Wereld Draait Door altijd. Ik weet niet waar zijn woede vandaan komt. Hij heeft zijn droom nagejaagd en is artiest geworden. Als hij dan vervolgd wordt, moet hij daar ook de consequenties van zien.”
Leveren demonstraties iets op?
In het DvhN van 29 juni een interview met Amma Asante, voorzitter van de Landelijk Cliëntenraad en oud-Kamerlid voor de PvdA. “Veel meer mensen spreken zich uit. Zelf schrijf ik al jaren korte verhalen over racisme. … De vele verhalen die nu gedeeld worden, helpen bij het creëren van meer bewustzijn. Al is het dubbel. Waarom is het nodig dat wij elke keer onze pijn, onze ziel blootleggen. Waarom moeten we bewijzen dat we racisme ervaren, zijn de statistieken niet voldoende? Bij de demonstraties zag ik voor het eerst dat de roep om gelijkwaardigheid tussen zwart en wit niet langer alleen van zwarte mensen komt. Ik zag jongeren, wit en zwart, bereid om te knokken voor hun gezamenlijke toekomst…. Zoals de Amerikaanse activiste Angela Davis zegt: als je leeft in een racistische maatschappij is het niet voldoende om zelf niet racistisch te zijn. Dan moet je anti-racistisch zijn; opstaan en meedoen aan de strijd voor gelijkwaardigheid. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen.”
Zwarte Piet
DvhN 18 juni: Burgemeester Henk Jan Bolding van Het Hogeland gaat in gesprek met plaatselijke sinterklaascomités over zwarte piet. Hij wil de clubs vragen of het huidig maatschappelijk debat over racisme bij hen tot nieuwe inzichten heeft geleid. ,,Want het sinterklaasfeest moet een feest van iedereen zijn’’. Hij beantwoordt daarmee vragen van PvdA-raadslid Jan Willem Nanninga. Een meerderheid van de gemeenteraad vindt dat ‘iedereen er bij hoort in Het Hogeland’, het zogeheten inclusiebeleid. Dat houdt volgens Nanninga in dat er een eind aan zwarte pieten moet komen. Of dorpsverenigingen zwarte pieten inzetten of niet, daar heeft de gemeente geen invloed op. ,,Maar als gemeente kunnen we wel zeggen dat de burgemeester Sinterklaas niet meer officieel ontvangt als er zwarte pieten bij zijn.’’
Hij is blij dat Bolding met de dorpsverenigingen in gesprek gaat. ,,Ik hoop dat het tot discussie en bewustwording leidt.’’
Een nieuwe Canon van Nederland
In het DvhN van 23-6-2020 ook; de gasbel van Slochteren is uit de Canon van Nederland verwijderd, één van 50 geselecteerde “vensters” die samen een overzicht bieden van “wat iedereen in elk geval zou moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland”. Trouwens, ook 9 andere vensters verdwenen, en maakten plaatsen voor 10 nieuwe. Wat in eerdere overwegingen als belangrijk werd aangemerkt, is bijgesteld. De geschiedenis is niet in steen gebeiteld.
En de link met 1834?
Hendrik de Cock wilde de kerk terugbrengen naar het geloof zoals dat in 1618-1619 was vastgelegd. En hij wilde ieder ervan bewust maken dat ze op het verkeerde pad waren. Heb ik dan niet gelijk? Snap je het nu niet en snap je het dan over tien jaar?
Voor het dopen van kinderen uit een ander kerspel was een klacht ingediend. De Cock werd door een commissie uit te Klassikaal Bestuur gehoord. Ook werd zijn pas uitgekomen brochure besproken waarin hij de dominees Brouwer en Reddingius wolven in de schaapkooi van Christus noemde. De Cock werd geschorst. Niet zozeer om het dopen, want dat bleek niet verboden. Maar meer om zijn brochure. Dit zijn allemaal dingen die niets met het onderwerp te maken hebben.
De slavernij is afgeschaft. Mede dankzij Teenstra schreef ik de vorige keer al. Geen mens heden ten dage zou dat terug willen. Dus daar hebben ze tot op de dag van vandaag heel veel spijt van.
Hoeveel protesten zijn er nodig voor de ander luistert, het echt snapt, er echt wat aan wil doen? De Cock wilde aanvankelijk geen afscheiding, hij wilde de kerk van binnenuit ‘herstellen’. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Ik hoop dat het tot discussie en bewustwording leidt. De Cocks vrouw: Het is tijd, hier moet het gebeuren.
Dit is een nieuwe fase, hou je niet meer in
In één van mijn eerste columns over 1834 (d’Ollerommer juli 2008) schreef ik al dat de wereld van 1834 een periode van veel veranderingen was. In april 2013 nogmaals, en in november 2013 specifiek over zwarte piet. Ik concludeerde: ‘Tradities veranderen. Ik wens u een prettig Sinterklaasfeest, in welke kleur Piet u ook gelooft.’ De geschiedenis is niet in steen gebeiteld.
De afscheiding: “You can´t make an omelet without breaking eggs”.
Een ander filmpje, op facebook. Een onder invloed verkerende man loopt in het holst van de nacht door de straten te roepen dat hij tegen racisme is. Een opmerking in de reacties: Weten we zeker dat het niet Akwasi is?
Zag ik u nog glimlachen?
Jaap Tuma, secr. Stichting Ulrum 1834
Bronnen: dagblad van het noorden; elsevierweekblad.nl; nu.nl; glamour.nl; bnnvara.nl; facebook.com; youtube.com; mediacourant.nl